De Zeemeerman en de Plompe Toren

Westenschouwen, het zal je berouwen,
Dat je genomen hebt mijne vrouwe!
Westenschouwen zal vergaan,
Alleen de toren zal blijven staan!

 

Zo sprak volgens de overlevering de zeemeerman met gebalde vuist, toen de vissers van Westenschouwen de in hun netten opgehaalde zeemeermin meenamen aan land. Altijd zal deze legende verbonden blijven met de Plompe Toren, skylinebepalend gelegen aan de zuidkust van het Zeeuwse Schouwen, ten zuiden van Haamstede.

Plompe Toren

Ik zal dit sprookje maar direct ontkrachten: Westenschouwen ligt enkele kilometers meer westelijk, en de toren van dat dorp is meer dan een eeuw geleden afgebroken ten behoeve van de verharding van de weg naar Burgh. Het verhaal van de zeemeermin heeft strikt genomen dus geen enkele relatie met de Plompe Toren.

Natuurmonumenten (http://www.natuurmonumenten.nl/) heeft sinds enkele jaren een klein, vrij toegankelijk informatiecentrum ingericht in de Plompe Toren. Kennelijk vonden zij dit eenzame, pal aan de Oosterschelde gelegen bouwwerk toch dermate tot de verbeelding spreken, dat zij er – eigenlijk ten onrechte dus – toch uitgebreid ingaan op de zeemeerminkwestie.

Waar komt de Plompe Toren wel vandaan, als het dan niet het werk is van die woedende zeemeerman? Daarvoor moeten we terug naar het jaartal 1581; toen werd Koudekerke met uitzondering van de kerktoren door de zee verzwolgen. Ooit lag dit dorpje nog veel meer landinwaarts, maar in de loop van de eeuwen heeft de zuidkant van Schouwen vele vierkante kilometers land prijs moeten geven.

Zeemeerman

Ieder jaar trekken vele tienduizenden toeristen naar Schouwen, maar verreweg de meeste mensen laten de Plompe Toren en omgeving links liggen; zij verkiezen de stranden. Toch is het een eldorado voor natuurliefhebbers, want direct achter de zeedijk liggen namelijk de inlagen. Dit zijn de moerassige zilte gebieden tot aan de voor noodgevallen opgetrokken binnendijken. Met name bij vloed, als de zandbanken in de Oosterschelde onderlopen, krioelt het hier van de vogels zoals kluten en scholeksters. Maar hierover wellicht meer in een volgende e-Spekkoek.

(e-Spekkoek nr. 40, 2 november 2002)